Sıkça Sorulan Sorular

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri her türlü iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk uygulanır. İş hukukundan ve ticaret hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk kapsamındadır. İşe iade, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret alacağı, fazla mesai alacağı, yıllık ücretli izin alacağı, abonelik sözleşmelerinden kaynaklı para alacakları, rekabet yasağına ilişkin uyuşmazlıklar, komisyon sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklar, kooperatif kanunundan ve cari hesaptan kaynaklanan alacaklar gibi birçok uyuşmazlıkta dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Kira alacağı, boşanma sonrası mal tasfiyesi, izaley-i şuyu, malpraktis, iş kazalarından kaynaklı maddi manevi tazminat, destekten yoksun kalma tazminatı, inşaat, eser sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar gibi pek çok konu arabuluculuğa elverişlidir. Bu gibi durumda taraflar veya kanuni temsilcileri bir arabulucu veya arabuluculuk merkezine başvurarak arabuluculuk yoluyla uyuşmazlığa çözüm getirebilirler.

Taraflar arabulucuyu kendileri seçebilirler. Taraflar arabulucunun kim olacağı konusunda anlaşmaya varamazlar ise, dava şartı arabuluculukta arabulucu, adliyelerdeki arabuluculuk bürolarındaki görevli personel tarafından sicile kayıtlı arabulucular listesinden atanır.

Arabulucu, bu süreçte karar veren kişi değildir. Sadece taraflara gerektiğinde çözüm önerileri getirebilir. Taraflar uyuşmazlığı kendileri uzlaşarak çözerler. Arabulucu, tarafların aralarındaki asıl uyuşmazlığı ve menfaatlerini tespit ederek bu konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlamaya çalışır. Burada taraflar kendi çözümlerini kendileri üretirler ve bunu yaparken birbirlerini anlamaya çalışırlar.

Her türlü kira alacağından doğan uyuşmazlıklar arabuluculuk yöntemiyle çözümlenebilir. Her iki tarafın ticari işletme olması halinde kira alacakları dava şartı arabuluculuk kapsamındadır ve dava açmadan önce arabulucuya başvurulması kanuni bir zorunluluktur. Uyuşmazlık yaşayan taraflar, adliyelerdeki arabuluculuk bürolarına başvurabilecekleri gibi yetkinliğine güvendikleri bir arabulucuya veya arabuluculuk merkezine de başvurabilirler. Arabuluculuk görüşmeleri, merkezlerde veya arabulucu ofislerinde yüz yüze yapılabilir, bu durumda taraflar toplantının sosyal mesafenin korunabildiği bir mekanda yapılmasını talep edebilirler. Aynı zamanda sağlık tedbirleri kapsamında ve tarafların talebiyle arabuluculuk görüşmeleri telekonferans veya video konferans yoluyla gerçekleştirilebilir.

İtirazın iptali davalarının zorunlu arabuluculuk kapsamında olup olmadığını, ilişkinin esası belirler. Konusu bir miktar para alacağı ve tazminatlar, dava şartı arabuluculuk kapsamında değilse taraflar ihtiyari olarak uyuşmazlığı arabulucuda çözümleyebilirler. Örneğin kira ilişkisinden kaynaklı alacaklar zorunlu arabuluculuk sürecine tabi olmadığından itirazın iptali davası da zorunlu arabuluculuk sürecine tabi değildir. Bu halde ihtiyari arabuluculukla çözüme gidilebilir. Ancak her iki tarafı tacir olan kira sözleşmelerinden kaynaklı itirazın iptali davaları zorunlu arabuluculuk kapsamındadır. Bu her iki durumda da taraflar veya kanuni temsilcileri bir arabulucu veya arabuluculuk merkezine başvurarak arabuluculuk yoluyla soruna çözüm getirebilirler.

İşçi-işveren ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar ile ticari uyuşmazlıklarda dava açmak isteyen tarafın öncelikle arabuluculuk yoluna gitmesi gerekmektedir. Arabuluculuğa başvurulmadan dava açılması durumunda, dava, dava şartı yokluğundan reddedilecektir.

Süreç sonuçlanıncaya kadar arabuluculuk sürecinde taraflar, davadan farklı olarak herhangi bir harç yatırmak zorunda olmayıp, tebligat, bilirkişi, tanık ve keşif gibi giderler de ödemezler. Sadece, faaliyet süresine göre arabulucuya, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesine uyarınca ücret ödenir. Ayrıca, özel bir toplantı yeri vs. gerekiyorsa, bu masrafların ödenmesi gerekir. Taraflar eğer avukatları ile bu sürece katılacaklarsa avukatlarına da ücret ödeyeceklerdir.

Dava şartı arabuluculuk işlerinde taraflar arabuluculuk görüşmelerinde anlaşamazlarsa arabulucuya bir ücret ödemezler. Bu durumda arabuluculuk ücreti devlet tarafından ödenir ve davada haksız çıkan taraftan alınır. Anlaşma durumunda ücret, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde ödenir. Ücret, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenir. Arabuluculuk Ücret Tarifesi, Arabuluculuk Daire Başkanlığının resmi web sitesinde yer almaktadır.

* Dava boyunca yapmak zorunda kalacağınız tüm masraflardan (posta gideri, bilirkişi, keşif vb. masraflar, yol giderleriniz gibi) ve yargılama nedeniyle diğer işlerinizden kısıtlayıp, adliyeye ayırmak zorunda kalacağınız zamandan tasarruf etmiş olursunuz.

* Mahkemeye göre daha kısa sürer.

* Sonuç, tarafların kontrolündedir.

* Geleceğe bakılır, mevcut hukuki durumun değil, menfaatin korunması esastır.

* Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla konuşabilirler.

* Psikolojik ve sosyolojik riski azdır; daha az yeni sorun doğurur.

* Tarafların anlaştıkları yöntem ve çözüm tarzı esastır, esnektir.

* Anlaşmayla çözülür; iki tarafta kazanır, tarafların sosyal ve ekonomik ilişkileri devam eder.

Karşı tarafla aranızda uyuşmazlık çıktıktan ve fakat mahkeme veya tahkime başvurmadan önce arabulucuya gidebileceğiniz gibi mahkemeye dava açtıktan sonra da arabulucuya gidebilirsiniz.

Hayır. Taraflar arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak ve bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbesttir. Kendi isteğiniz ile başlattığınız bu süreci yine kendi isteğinizle sona erdirip mahkemeye başvurabilirsiniz.
Ancak arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde, artık bir uyuşmazlık konusu kalmadığı için doğal olarak; üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz.

Aşağıda belirtilen hâllerde arabuluculuk faaliyeti sona erer:
* Tarafların uyuşmazlık konusu üzerinde anlaşmaya varması.
* Taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi.
* Tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi. * Taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi.
* Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığının tespit edilmesi.

Taraflar dava açılmadan önce yürütülen arabuluculuk sürecinin sonunda bir anlaşmaya varırlarsa bu anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, Sulh Hukuk Mahkemesinden talep edilebilir. Taraflar arabuluculuk sonucunda verilen kararı mahkeme nezdinde onaylatırlar. Bu onaylatmadan sonra, ilgili karar mahkeme kararı niteliğini kazanır. Arabuluculuk anlaşma belgesindeki yükümlülükler yerine getirilmezse ifa edilmezse, söz konusu karar icra marifetiyle yerine getirtilir.
Tarafların ve avukatlarının birlikte imzaladığı arabuluculuk anlaşma belgeleri ise mahkemeden şerh alınmasına gerek olmaksızın, mahkeme kararı gibi icraya konulabilir.

İşçi işveren ilişkisinde iş sözleşmede rekabet yasağı hükmü varsa arabuluculuk süreci için ikili bir ayrıma gidilir. İş sözleşmesi devam ediyorken işçi rekabet yasağını ihlal etmişse arabuluculuk iş uyuşmazlıklarına ilişkindir ve işçi işveren uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk kapsamındadır. Şayet iş ilişkisi sona erdikten sonra rekabet yasağına aykırılıktan kaynaklanan uyuşmazlık varsa ticari uyuşmazlık dava şartı arabuluculuk kapsamındadır. Bu her iki durumda da taraflar bir arabulucuya veya arabuluculuk merkezine başvurarak arabuluculuk sürecini başlatabilirler.

İşe iade talepli arabuluculuk başvurularında şayet taraflar işçinin işe iadesi konusunda anlaşmışlarsa, anlaşma tutanak içeriği İş Kanunu 21. Maddesine göre şu hususları içermelidir.
a) İşe başlatma tarihini,
b) Dört aylık doğmuş ücret ve diğer hakların parasal miktarını,
c) İşçinin işe başlatılmaması durumunda işe başlatmama tazminatının parasal miktarını, arabuluculuk anlaşma tutanağı içermek zorundadır. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılır ve son tutanak arabulucu tarafından anlaşmama olarak düzenlenmelidir.

İtirazın iptali davalarının zorunlu arabuluculuk kapsamında olup olmadığını, ilişkinin esası belirler. Konusu bir miktar para alacağı ve tazminatlar, dava şartı arabuluculuk kapsamında değilse taraflar ihtiyari olarak uyuşmazlığı arabulucuda çözümleyebilirler. Örneğin kira ilişkisinden kaynaklı alacaklar zorunlu arabuluculuk sürecine tabi olmadığından itirazın iptali davası da zorunlu arabuluculuk sürecine tabi değildir. Bu halde ihtiyari arabuluculukla çözüme gidilebilir. Ancak her iki tarafı tacir olan kira sözleşmelerinden kaynaklı itirazın iptali davaları zorunlu arabuluculuk kapsamındadır. Bu her iki durumda da taraflar veya kanuni temsilcileri bir arabulucu veya arabuluculuk merkezine başvurarak arabuluculuk yoluyla soruna çözüm getirebilirler.

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri her türlü iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk uygulanır. İş hukukundan ve ticaret hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk kapsamındadır. İşe iade, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret alacağı, fazla mesai alacağı, yıllık ücretli izin alacağı, abonelik sözleşmelerinden kaynaklı para alacakları, rekabet yasağına ilişkin uyuşmazlıklar, komisyon sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklar, kooperatif kanunundan ve cari hesaptan kaynaklanan alacaklar gibi birçok uyuşmazlıkta dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Kira alacağı, boşanma sonrası mal tasfiyesi, izale-i şuyu, malpraktis, iş kazalarından kaynaklı maddi manevi tazminat, destekten yoksun kalma tazminatı, inşaat, eser sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar gibi pek çok konu arabuluculuğa elverişlidir. Bu gibi durumda taraflar veya kanuni temsilcileri bir arabulucu veya arabuluculuk merkezine başvurarak arabuluculuk yoluyla uyuşmazlığa çözüm getirebilirler.

Anlaşma belgesine icra edilebilir şerhi verilebilmesi için mahkemeye yapılacak olan başvuru ile bunun üzerine verilecek karalara karşı ilgili tarafın istinaf yoluna gitmesi halinde maktu harç alınır. Arabuluculuk anlaşma belgelerine icra edilebilirlik şerhi verilmeden, taraflar başka resmi bir işlemde kullanmak isterlerse maktu damga vergisi öderler. Bunun haricinde arabuluculunun hazırladığı ve tarafların onayladığı anlaşma belgeleri için her hangi bir harç ya da vergi ödenmez.