Korona (Covid 19) Sürecinde Kira Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk

Kira sözleşmelerinden kaynaklı uyuşmazlıklar her iki tarafın tacir olması durumunda dava şartı arabuluculuk sürecine tabidir. Diğer hallerde ihtiyari arabuluculuk süreci işletilerek kira ilişkisinden kaynaklı hukuki sorunlar çözümlenebilir. Kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıkların arabulucu vasıtasıyla çözümlenmesinde hem kiraya veren hem de kiracı açısından bir çok avantajı vardır. Arabuluculuk düşük maliyet, zaman, gizlilik ve ilişkinin korunması açısından dostane ve kesin çözüm sağlayan yöntemin adıdır. Arabuluculukta çözüme bağlanan hususlar daha sonra dava konusu edilemez.

Taraflardan her ikisinin bir arabulucu seçmesiyle veya bir tarafın seçtiği arabulucuyu diğer tarafın kabul etmesiyle kira sözleşmelerinden kaynaklı ihtiyari arabuluculuk süreci başlamış olur.

Pandemi nedeniyle 1 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar dört ay süre ile iş yeri kiralarında fesih ve tahliye talep yasağı getirilmiştir. Bu düzenleme kira ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığından kiralar işlemeye devam etmekte, sorun ortada durmaktadır. Aynı şekilde konut kiralarında da 15 Haziran 2020 tarihine kadar icra takipleri durmuş ancak kira bedelleri işlemeye devam etmektedir.

Covid-19 salgını sürecinde ülke genelinde alınan tedbirler nedeniyle özellikle işyeri kira alacaklarının ne olacağı sorunu ortaya çıkmıştır. Restoran, cafe, düğün salonu, spor salonu, sinema, alışveriş merkezlerindeki mağazalar, berber ve kuaför salonları gibi işletmeler hiç faaliyet gösteremediğinden bu süreçte işyeri kira sözleşmesinin durumu nedir?, kira alacağı devam ediyor mu?, kiraya veren bu alacağını tahsil edebilir mi? gibi sorular sıkça sorulmaktadır. Türk Borçlar Kanunu gereği kiraya verenin kira müddeti boyunca kiralananı uygun şekilde kiracının kullanımında bulundurması gerekir. Bir tarafta işyerini kullanamadığı için kazanç sağlayamayan ve bu nedenle kira bedelini ödeyemeyen kiracı ne yapacaktır?, diğer tarafta belki de tek gelir kaynağı kira bedeli olan mülk sahibi ne yapacaktır? İşte tüm bu olası sorunlar düşünüldüğünde müzakerelerle, gizlilik içinde yürütülecek bir arabuluculuk süreci, tarafların birbirlerini anlayabileceği, empati kurabileceği, ilişkilerini sonrasında da sürdürebilecekleri en doğru çözüm yöntemi olacaktır.

Kiralayan ile kiracı bu sorunu dostane çözüm yoluyla ve bir arabulucu yardımıyla kendileri çözebilme imkanına sahiptirler. Yapılması gereken ilk iş bir arabulucuya başvurmaktır. Özellikle Covid 19 salgını sürecinde taraflar, fiziki şartları uygun, sosyal mesafenin sağlanabildiği, geniş toplantı salonlarına sahip ‘Arabuluculuk Merkezleri’ni de tercih edebilirler.

Arabuluculuk başvurusu adliyelerdeki bürolardan yapılabildiği gibi, aynı zamanda internet üzerinden arabulucunun/arabuluculuk merkezinin web sayfasından da yapılabilir.

Arabuluculuk Kanunu gereği, resmi bir arabulucu huzurunda taraflar kira miktarını değiştirebilirler, sözleşmeyi belirledikleri şartlarda feshedebilirler veya sözleşmeyi bir süreliğine askıya alabilirler.

Taraflar kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlığı arabuluculuk yoluyla müzakere ederek anlaşmaya varırlarsa, arabuluculuk anlaşma belgesi mahkeme kararı niteliğinde olacağından anlaşılan konularda sonradan dava açılamayacak; uyuşmazlık kesin olarak sonlandırılmış olacaktır.